Tiên phong ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý thuế

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang được đẩy mạnh toàn diện ở mọi ngành, lĩnh vực, việc phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác quản lý thuế được cho là yêu cầu tất yếu, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đây cũng là giải pháp để ngành Thuế triển khai hiệu quả Nghị quyết 57 của Bộ Chính về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030.

Công chức Thuế Bắc Ninh sử dụng hệ thống phân tích rủi ro với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo.

Theo ông Nguyễn Hữu Trường, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực V,  Bắc Ninh là địa bàn có số lượng người nộp thuế lớn (gần 20.000 doanh nghiệp và hơn 31.300 hộ kinh doanh với khoảng 213.000 mã số thuế). Hiện nay, kinh tế số và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, nguy cơ phát sinh hành vi gian lận, trốn thuế ngày càng tinh vi, khó phát hiện bằng phương pháp truyền thống; khối lượng dữ liệu thuế ngày càng lớn, đa dạng và phi cấu trúc (dữ liệu từ hóa đơn điện tử, giao dịch ngân hàng, thương mại điện tử…); nhu cầu phục vụ người nộp thuế ngày càng cao, đòi hỏi chính xác, nhanh chóng và thân thiện. Trong khi số lượng công chức thuế có hạn, việc kiểm tra hóa đơn thuế, từng bước dò xét một cách thủ công như trước đây đã không còn khả thi. Vì vậy, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện và cảnh báo gian lận, kể cả trong những trường hợp hóa đơn được xuất ra ngoài giờ hành chính là rất cần thiết.
Hiện nay, ngành Thuế Bắc Ninh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong mọi quy trình quản lý thuế bắt đầu từ đăng ký thuế, kê khai, nộp thuế, hoàn thuế và cưỡng chế nợ để nâng cao năng suất lao động và hiệu quả quản lý thuế. Một trong những giải pháp trọng tâm là xây dựng dự án tổng thể ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào công tác quản lý thuế. Với cơ sở dữ liệu lớn của hóa đơn điện tử, ngành Thuế thực hiện phân tích tự động thông qua Giải pháp xử lý ngôn ngữ tự nhiên nhận diện tên hàng hóa dịch vụ trên hóa đơn điện tử, tìm giá bất thường của hàng hóa, xây dựng các chuỗi mua bán một số mặt hàng như điện thoại di động và máy tính bảng... nhằm phát hiện các trường hợp người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro (mua bán lòng vòng, chỉ mua không bán, chỉ bán không mua, xuất khống hóa đơn...).
Ứng dụng Trợ lý ảo hỗ trợ người nộp thuế ra mắt vào ngày 21-11-2024 giúp ngành Thuế phục vụ, đồng hành người nộp thuế mọi lúc, mọi nơi. Từ việc thực hiện tổng hợp, phân loại toàn bộ cơ sở dữ liệu về các quy định pháp luật, chính sách, thủ tục hành chính thuế, xây dựng hơn 15.000 nội dung song ngữ, … được tinh chỉnh, kết hợp với công nghệ trí tuệ nhân tạo, Trợ lý ảo này có thể trả lời những câu hỏi của người nộp thuế một cách tự động, nhanh chóng, chính xác với nội dung chi tiết, dễ hiểu đi kèm những clip hướng dẫn trực quan. Tính năng quản trị tự động trong Trợ lý ảo hỗ trợ người nộp thuế hoạt động trên cơ chế quản lý, giám sát, theo dõi toàn bộ lịch sử trò chuyện, có biểu đồ phân tích, đánh giá theo ngày, tuần, tháng, lưu trữ toàn bộ dữ liệu người dùng. Điều này, cho phép cơ quan thuế có thể kiểm soát thông tin đầu vào và dữ liệu đầu ra, phân tích hiệu quả hoạt động của Trợ lý ảo….
Với những ưu điểm vượt trội thấy rõ, ngành Thuế tiếp tục đầu tư về hạ tầng công nghệ, nguồn nhân lực và xây dựng khung pháp lý phù hợp để ứng dụng AI. Ngay trong tháng 4, các công chức Thuế Bắc Ninh được tham dự Hội nghị tập huấn chuyên đề về trí tuệ nhân tạo để cập nhật xu hướng công nghệ mới, hiểu rõ nguyên tắc sử dụng AI phù hợp với yêu cầu công tác chuyên môn. Tiếp đó, toàn ngành đẩy mạnh xây dựng mô hình quản lý, khai thác thông tin, phân tích dữ liệu của hệ sinh thái doanh nghiệp. Phối hợp, trao đổi thông tin với các ngành liên quan để thu thập dữ liệu về dòng tiền, tài khoản ngân hàng, bảo hiểm… kết hợp cơ sở dữ liệu về tờ khai, hóa đơn điện tử, báo cáo tài chính… nhằm rà soát doanh thu, các khoản nộp thuế. Cập nhật kịp thời thông tin về kinh doanh thương mại điện tử, hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền, xuất hóa đơn cho từng lần bán lẻ xăng dầu…nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu lớn (Big Data).