VỞ CHÈO NGÔ GIA TỰ -BẢN HÙNG CA NGƯỜI CHIẾN SĨ CỘNG SẢN

Đọc xong cuốn “Ngô Gia Tự cuộc đời và sự nghiệp”, Tỉnh ủy Bắc Ninh xuất bản năm 2003, hình ảnh người chiến sĩ Cộng sản kiên cường, lỗi lạc đã khắc sâu trong tâm khảm, thôi thúc tôi viết vở chèo Ngô Gia Tự, kịch bản được Nhà hát truyền thống thể hiện, Đài Truyền hình Việt Nam phát trên kênh VTV1-xem như nén tâm hương dâng kính người chiến sĩ Cộng sản Ngô Gia Tự.

Vở chèo gồm sáu cảnh. Cảnh một: Chia ly đôi ngả. Truyện kịch xảy ra tại nhà đồng chí Ngô Gia Tự. Sau khi nghe tin Tòa Nam án Bắc Ninh xử tử hình vắng mặt Ngô Gia Tự, Bà Bảy ngỡ con đã chết, lập bàn thờ đang hương khói thì Chánh tổng, Lý trưởng, tuần ập đến truy lùng. Bà chỉ mặt Chánh tổng đòi con và hỏi con bà tội gì mà bị bắt, bị giết. Theo lệnh Chánh tổng, tên Lý trưởng đọc cáo trạng của Tòa Nam án nói rõ ngày sinh, quê quán, truyền thống gia đình, dòng tộc và quá trình hoạt động cách mạng của đồng chí Ngô Gia Tự, can tội chống Chính phủ bảo hộ, Tòa tuyên phạt tử hình. Sau không tìm thấy Ngô Gia Tự, chúng hằn học cút thẳng.

Cảnh phụ: Cú vọ rình mò. Từ khi Ngô Gia Tự vào Nam hoạt động, phong trào nông dân, công nhân đấu tranh dâng cao, Dương Hạc Đính - tên phản Đảng, báo với mật thám là tài tổ chức nông dân, công nhân đấu tranh chỉ có Ngô Gia Tự, chúng bủa lưới giăng vây và giao cho Y do thám.

Cảnh hai: Lửa thù rực cháy: Tại Cảng Sài Gòn, Dương Hạc Đính đến Cảng dò la bị công nhân phát hiện là kẻ gian, ngầm báo cho Ngô Gia Tự biết, đề phòng, nhưng Ngô Gia Tự lại lập kế “Gậy ông đập lưng ông” tổ chức công nhân tìm bắt Y để nộp quan Tây, trong khi mọi người đang truy tìm thì Đính lẩn sau đống kiện hàng rút súng bắn lén Ngô Gia Tự, chị Hoàng phát hiện xông ra chắn đã bị trúng đạn chết. Lập tức Ngô Gia Tự tổ chức công nhân truy tìm bắt được Dương Hạc Đính, đòi nhà chức trách mai táng người thiệt mạng, đòi xử kẻ sát nhân và đấu tranh đòi giảm giờ làm, tăng lương người lao động, khiến chúng phải nhượng bộ thỏa hiệp mọi yêu sách của công nhân đấu tranh.

Cảnh ba: Sa lưới: Tại mái lá ở An Phú bên sông Thị Nghè, Ngô Gia Tự đang nghe Lê Quang Sung, Trấn Phụng Vĩ, Hai Ban… báo cáo chỉ đạo phong trào đấu tranh ở cơ sở thì chị Thìn vào báo có ánh lửa châm thuốc lá phía sườn sông, triển khai nhanh công việc đề phòng điều bất trắc. Ngô Gia Tự phân công nhiệm vụ xong, chia tay mọi người, nghe ngóng ít phút rồi thảo truyền đơn, nhẩn nha ngâm ngợi:

            Canh khuya lạnh lẽo cảnh đông tàn

            Sương giá mai ngày hẳn sẽ tan

            Nợ nước bao phen đau thắt ruột

            Thù nhà lắm lúc tím bầm gan.

Bỗng chị Thìn vào báo những bóng đen men đường mòn gần tới ngôi nhà này, hai người vội cất giấu tài liệu vừa xong thì lũ giặc ập tới, chúng lục soát lôi ra các tài liệu tuyên truyền Cộng sản. Chứng cớ rõ ràng, Ngô Gia Tự không thể biện bạch, chúng  trói anh, dẫn đi trong tiếng hậu trường vọng ngâm:

             Một đời mang nợ với non sông

             Vì nước, vì dân giữ trọn lòng

             Giang san lũ giặc đang giầy xéo

             Tiết nghĩa quên mình há quản công.

Cảnh bốn: Cảm hóa. Tại khám Sài Gòn, bọn tù trộm cướp thường trấn lột, hành hạ những người tù mới tống giam. Ngô Gia Tự cũng bị chúng hành hạ, sau anh đã giúp họ hiểu rõ nguồn gốc khổ đau của dân mình, tự nguyện tham gia hoạt động của “Ủy ban  nhà tù” do Ngô Gia Tự thành lập. Và tuyên truyền chủ nghĩ Mác-Lê Nin cho chính trị phạm.

Cảnh năm: Bất khuất. Tại Boót Catina. Giặc dùng đủ thứ cực hình tra tấn dã man khiến Ngô Gia Tự chết đi sống lại nhiều lần vẫn không khai thác được gì, chúng bắt anh lưu đầy Côn Đảo. Trên đường lính áp giải, Ngô Gia Tự vẫn ung dung đi trong tiếng vọng ngâm:

             Nhẹ bước đôi bên có lính hầu

             Đời người được thế mấy ai đâu

             Ung dung bước tiếp đường tranh đấu

             Cứu nước cho đời bớt khổ đau.

Cảnh sáu: Cánh buồm mở hướng.

Tại bãi An Phú, Côn Đảo, Ngô Gia Tự tổ chức những người tù đấu tranh chống chế độ hà khắc của nơi địa ngục trần gian, buộc Chúa đảo xuống thang nhượng bộ. Đảng ủy nhà tù tổ chức cho Ngô Gia Tự, Lê Quang Sung… vượt biển. Trước khi chia tay bạn tù, Ngô Gia Tự ung dung ngâm ngợi:

             Lưu đầy Côn Đảo tháng ngày qua

             Đủ thứ cực hình giặc khảo tra

             Xiềng xích gông cùm không cản bước

             Đáy lòng vẫn hát khúc tình ca.

Con thuyền rời bến, người tù ở lại lạc quan vui hát:

            Sương rơi ướt áo

            Cây đồi gió hát lao xao

            Đã nghe tiếng sóng

            Thuyền đưa các anh về tới đất quê hương.

Khi phát hiện người tù vượt biển, Chúa đảo huy động lực lượng truy lùng nhưng vô hiệu. Sau chúng nghe đài quan sát báo về, thuyền của Ngô Gia Tự đã bị gió chướng lật chìm đáy biển. Chúa đảo cười khả ố, nổ súng mừng thắng lợi, sau giây phút ngưng lặng, Y ngả mũ chào vĩnh biệt một người anh hùng thời đại. Tượng Ngô Gia Tự sừng sững hiên ngang, những người tù vây quanh tượng trong tiếng hậu trường vọng ngâm :

            Con thuyền cách mạng vượt phong ba

       Vững lái căng buồm quyết vượt qua

            Bão tố tan dần trời hửng nắng

        Non sông vang khúc khải hoàn ca.

Vở chèo Ngô Gia Tự ngợi ca người chiến sĩ Cộng sản kiên cường lỗi lạc, là tấm gương sáng cho hậu thế chung soi, là bản hùng ca người chiến sĩ Cộng sản Ngô Gia Tự.