Xử lý mối nguy hại với môi trường

Bao bì, chai lọ thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) đã qua sử dụng nếu không được xử lý sẽ là mối nguy hại lớn đối với môi trường, sức khỏe con người. Vì vậy, việc việc thu gom, tiêu hủy bao gói thuốc BVTV trong lĩnh vực trồng trọt  là một trong những vấn đề được ngành Nông nghiệp, nông dân quan tâm thực hiện, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe của người dân.

Mỗi năm, toàn tỉnh gieo cấy khoảng 62.000 ha lúa, gần 13.000 ha rau màu, cây công nghiệp. Theo ước tính của ngành Nông nghiệp, mỗi năm nông dân phải sử dụng khoảng 150 tấn thuốc BVTV, trong đó có 120 tấn thuốc hóa học và gần 30 tấn thuốc sinh học. Với lượng thuốc BVTV như trên, có khoảng 15 tấn vỏ, bao gói thuốc phát thải ra môi trường. Nếu không được thu gom, xử lý đúng quy định, dư lượng thuốc BVTV tồn tại trong vỏ, bao gói sẽ là mối nguy hại vô cùng nghiêm trọng. Theo ông Phạm Văn Chiến, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, những năm trước đây, nhận thức, ý thức của một số người sử dụng thuốc BVTV chưa đầy đủ, vỏ bao thuốc BVTV sau sử dụng vứt tràn lan trên đồng ruộng làm ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí ảnh hưởng đến sức khỏe cho người dân.
Nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho nông dân, Chi cục thường xuyên phối hợp với các cơ quan chức năng tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật, tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật trồng trọt, sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả trên lúa, rau màu đến nông dân. Đẩy mạnh xây dựng các mô hình áp dụng tiến bộ kỹ thuật gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường như mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm ứng dụng cơ giới hóa đồng bộ, đặc biệt mô hình ứng dụng máy bay không người lái trong phun thuốc BVTV đã giúp tiết kiệm công lao động, giảm lượng thuốc, sử dụng đúng thuốc, vỏ thuốc được thu gom đúng quy định. Các mô hình canh tác theo hướng IPM, ICM gắn với ứng dụng công nghệ cao được áp dụng nhiều trong sản xuất lúa, rau màu tại nhiều địa phương.Với những giải pháp, hành động quyết liệt, ý thức bảo vệ môi trường trong lĩnh vực trồng trọt của nông dân trong tỉnh đã có nhiều chuyển biến, phần lớn lượng vỏ bao thuốc BVTV được thu gom vào hệ thống bể chứa trước khi đưa xử lý; các yếu tố môi trường liên quan tác động của sản xuất nông nghiệp như: đất, nước, không khí cơ bản bảo đảm, đáp ứng yêu cầu sản xuất các sản phẩm an toàn.

Sản phẩm dưa baby của HTX dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Xuân Mai, xã Nhân Thắng (Gia Bình) được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP.

Ông Nguyễn Văn Nam, Giám đốc HTX Nông nghiệp xanh Quế Võ (xã Bồng Lai, Quế Võ) cho biết: “HTX được thành lập từ năm 2017 gồm 7 xã viên, thuê lại đất của người dân ở các xã lân cận để xây dựng vùng sản xuất khoai tây sạch. Mỗi năm HTX sản xuất khoảng 80 ha, trong đó tại xã Đào Viên (50 ha), Bồng Lai (20 ha), Ngọc Xá (10 ha). Năm 2020, sản phẩm khoai tây của HTX vinh dự được công nhận sản phẩm OCOP đạt chất lượng 4 sao của tỉnh. Từ năm 2018 với sự hỗ trợ kinh phí của tỉnh, huyện Quế Võ, HTX đầu tư kinh phí xây dựng 2 khu nhà lưới, nhà màng với diện tích 3.800 m2. Các yêu cầu về quy trình, kỹ thuật trồng dưa theo tiêu chuẩn VietGAP như sử dụng phân bón, thuốc BVTV hữu cơ được HTX áp dụng và giám sát, theo dõi thường xuyên, liên tục”.
Mặc dù có những tín hiệu tích cực, song việc quản lý, thu gom, tiêu hủy vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn tỉnh còn nhiều khó khăn: Trong hoạt động sản xuất vẫn còn tình trạng một số hộ lạm dụng thuốc BVTV, không thu gom hoặc có thu gom nhưng không xử lý đúng quy định, kỹ thuật gây ô nhiễm môi trường. Theo thống kê,  toàn tỉnh có 14.376 thùng, bể chứa vỏ bao thuốc BVTV được xây dựng, cấp từ nguồn ngân sách Nhà nước (đủ đáp ứng 100% nhu cầu thu gom vỏ, bao thuốc BVTV do người dân sử dụng). Theo Thông tư liên tịch số 05/2016/TTLL-BNNPTNT-BTNMT về việc hướng dẫn thu gom, vận chuyển và xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng, tối thiểu phải có 1 bể chứa trên diện tích 10 ha đất canh tác cây trồng có sử dụng thuốc BVTV. Đối chiếu với thông tư, số lượng thùng, bể chứa đã đáp ứng yêu cầu thu gom. Tuy nhiên, bất cập trong vấn đề xử lý là chưa có khu vực lưu chứa trung chuyển, tập kết tại các huyện hoặc liên xã. Vì vậy, tại một số bể chứa, khi vỏ bao gói thuốc BVTV được gom đầy, người dân phải để ra ngoài ảnh hưởng đến môi trường; quá trình vận chuyển từ các bể đi xử lý phải tập trung tại các điểm chưa bảo đảm an toàn theo quy định.
Bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp có ý nghĩa vô cùng quan trọng góp phần tạo ra nông sản sạch, hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường chung, bảo vệ và nâng cao sức khỏe con người. Để thực hiện có hiệu quả hơn công tác bảo vệ môi trường trong lĩnh vực trồng trọt, thời gian tới cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về tác hại của thuốc BVTV. Cùng với sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp, mỗi người dân cần nâng cao ý thức trách nhiệm trong quản lý, sử dụng thuốc BVTV đúng cách; xử lý bao gói an toàn đúng quy định, tạo tiền đề quan trọng để phát triển sản xuất nông nghiệp an toàn, nông nghiệp hữu cơ; bảo vệ sức khỏe cộng đồng, tạo môi trường xanh, sạch, đáp ứng tiêu chí về môi trường trong xây dựng nông thôn mới nâng cao.