Xuân ấm bên cửa chùa

Chùa Dạm xã Nam Sơn thành phố Bắc Ninh có tên chữ là Đại Lãm Tự được xây dựng vào thời Lý thờ Đức thánh mẫu Nguyên Phi Ỷ Lan và vua Lý Nhân Tông. Chùa nằm dựa vào núi Dạm nhìn về phía sông Đuống. Nói về sự bề thế của chùa, dân gian đã lưu truyền câu ca: Mười lăm trăng náu, mười sáu trăng treo, mười bẩy phẩy giường chiếu, mười tám đóng cửa chùa Dạm; có nghĩa là cứ sau ngày rằm người ta đóng cửa chùa bắt đầu từ xẩm tối đến lúc trăng lên cao mới hết tất cả các cửa chùa. Công việc đóng cửa chùa được vua Lý Nhân Tông giao cho 7 gia đình tách từ thôn Thái Bảo ra sinh sống dưới triền núi gần chùa, thôn Môn Tự nghĩa là thôn cửa chùa cũng ra đời từ đó.

Tín ngưỡng thờ Nguyên Phi Ỷ Lan đã tạo nên tập tục và nét văn hoá riêng có của người dân chốn cửa chùa. Với truyền tích về thân thế của thánh mẫu, chùa Dạm còn có tên gọi khác là chùa bà Tấm, vì thế người dân Môn Tự không dùng từ hạt tấm hạt cám để chỉ những mảnh vỡ nhỏ của hạt gạo do xay giã, mà gọi đó là hạt đớn, hạt bổi. Cũng khởi nguồn từ 7 gia đình khai hoang lập ấp thuở ban đầu của làng đều có mối quan hệ họ hàng, đến nay Môn Tự có 156 hộ dân, 567 nhân khẩu vẫn là làng “phi nội tắc ngoại”, các gia đình hầu hết có quan hệ thân thích. Đây chính là nền tảng để người dân luôn đồng tâm nhất trí trong kháng chiến, gắn bó đoàn kết trong công cuộc xây dựng quê hương trên bước đường đổi mới.

Trở lại Môn Tự hôm nay, điều cảm nhận đầu tiên là sự trù phú, phát triển vượt bậc của một vùng quê đang đi lên bằng nội lực của chính mình. Những ngôi nhà cao tầng kiên cố, khang trang xây dựng nối tiếp san sát thay thế cho những ngôi nhà ngói xuống cấp. Đường làng được bê tông hoá, nhân dân tạo dựng đời sống vật chất no đủ, đời sống tinh thần phong phú. Qua tìm hiểu được biết Môn Tự là một trong số ít thôn của xã Nam Sơn chưa có dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp. Sản xuất nông nghiệp là chủ đạo trong tổng thể kinh tế xã hội địa phương, từ nguồn tài nguyên đất đai với tổng số 46 ha đất canh tác, nhân dân đã khai thác được tiềm năng, thế mạnh từ đặc điểm thổ nhưỡng, đồng thời đổi mới phương pháp thâm canh, đưa các giống lúa mới có năng suất chất lượng cao vào gieo cấy. 6 ha thuộc khu vực đồng trũng được chuyển đổi sang nuôi trồng thuỷ sản, 10 ha rừng được trồng cây lấy gỗ lâu năm theo chương trình phủ xanh đất trống đồi núi trọc; 40% diện tích gieo cấy sử dụng các giống lúa lai, lúa chất lượng cao được thị trường ưa chuộng. Sự liên kết hợp tác trong lao động, sản xuất được người nông dân đặc biệt chú trọng. Cùng với đó, chi bộ đảng, trưởng thôn, các đoàn thể chính trị chủ trương đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư đã tạo cơ sở thúc đẩy các hoạt động hỗ trợ giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế và đời sống xã hội. Một số hộ thuộc diện nghèo thường xuyên được giúp đỡ giống vốn không lấy lãi, ngày công lao động, kinh nghiệm sản xuất. Đối với những hộ quá khó khăn, hàng xóm láng giềng còn chủ động hỗ trợ không hoàn lại về cây con giống và tiền mặt. Trong năm 2011, từ nguồn hỗ trợ của cấp trên và sự giúp đỡ của nhân dân địa phương, Môn Tự đã xóa được 4 nhà cấp 4 dột nát, giúp đỡ 5 hộ thoát nghèo. Thôn cũng đã cơ bản hoàn thành xây dựng nhà văn hóa theo phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm với kinh phí đầu tư trên 1 tỷ đồng được thiết kế bao gồm nhà hội trường có diện tích mặt sàn 200m2, sân cầu lông, bóng đá được đưa vào sử dụng đúng vào dịp Tết Nguyên đán Nhâm Thìn đã tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân tổ chức các hoạt động hội họp, văn hóa văn nghệ thể dục thể thao. An ninh trật tự trên địa bàn được giữ vững, vệ sinh môi trường đảm bảo, thôn không có trường hợp sinh con thứ 3 trở lên, trên 85% hộ dân đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa, thôn được công nhận làng văn hóa.

Ông Nguyễn Văn Nên, trưởng thôn Môn Tự cho biết: để tiếp tục phát huy những thành tựu mà địa phương đã đạt được, đặc biệt là phát huy tiềm năng thúc đẩy kinh tế phát triển, trong thời gian tới, thôn sẽ xin chủ trương để triển khai mạnh mẽ công tác dồn điền đổi thửa, quy hoạch vùng sản xuất tập trung. Đồng thời động viên con em địa phương tích cực học các ngành nghề phù hợp với nhu cầu tuyển dụng của các xí nghiệp, đơn vị tại khu công nghiệp; đảm bảo mức thu nhập ổn định cho người lao động. Đây là một chủ trương phù hợp với tiến trình phát triển kinh tế, chắc chắn sẽ tạo những cơ hội mới cho sự phát triển toàn diện của làng quê “ăn thừa tự, đóng cửa chùa”…

Thúy Nga