Đắm mình trong tinh túy truyền thống

Khi mà các loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống không còn được công chúng quan tâm nhiều như mấy chục năm về trước, vẫn có những diễn viên nghiệp dư đêm ngày hăng say luyện tập và biểu diễn, đem những nét tinh túy của nghệ thuật tuồng truyền thống giới thiệu với công chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và hưởng thụ văn hóa của nhân dân. Một trong số họ phải kể đến Nghệ nhân Ưu tú Đàm Oai, hội viên Hội VHNT tỉnh Bắc Ninh, thành viên CLB Tuồng Tiến Bào, phường Phù Khê, thành phố Từ Sơn.

Nghệ nhân Ưu tú Đàm Oai sinh năm 1960. Khi vừa tròn 18 tuổi ông lên đường cầm súng bảo vệ biên cương Tổ quốc. Sau 5 năm trải qua nhiều khó khăn, gian khổ và ác liệt trên những mặt trận tại vùng cao biên giới, Đàm Oai được phục viên, vừa chân ướt, chân ráo về quê, ông đã xin gia nhập CLB tuồng ở địa phương, rồi trở thành diễn viên nòng cốt của CLB từ đó đến nay.
Nghệ sỹ Đàm Oai tâm tình, quê ông có truyền thống biểu diễn tuồng cách đây cả trăm năm trước, nhưng phát triển mạnh nhất là từ năm 1954, sau khi miền Bắc hoàn toàn giải phóng, chỉ đến khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đi vào giai đoạn quyết liệt, việc tập luyện và biểu diễn mới đành gác lại. Cũng nhờ những tháng năm hoạt động ở CLB đã làm cho cậu bé Đàm Oai say mê hát tuồng từ khi nào không biết. Khi nghe thấy tiếng kèn, tiếng trống, tiếng hát tuồng vang lên ở sân đình hay sân kho HTX là trong người cứ xốn xang, rạo rực, nhiều hôm quên cả ăn để đến xem. Đàm Oai ao ước, sau này nhất định sẽ trở thành diễn viên, nhất định phải được như các cô, các bác để được đắm mình trên sân khấu. Thế rồi, CLB Tuồng phải tạm ngừng hoạt động đúng vào giai đoạn cậu học sinh đam mê hát tuồng Đàm Oai lớn lên rồi trở thành anh bộ đội. Cũng vì niềm đam mê hát tuồng từ lúc nhỏ, khi xuất ngũ trở về anh đã hăm hở xung phong gia nhập CLB, thỏa sức thực hiện niềm đam mê cháy bỏng của mình.
Những ngày đầu tập luyện đã gặp không ít khó khăn vất vả. Không như các diễn viên khác, 23 tuổi ông mới được làm quen với sân khấu, mới thực sự trở thành diễn viên đảm nhận các vai diễn. Bởi thế mà ông phải học ngày, học đêm, không chỉ cùng các diễn viên tập luyện trên sân khấu, mỗi khi rảnh việc đồng áng hoặc các buổi tối, ông tự mình tranh thủ luyện tập cho đến khi vai diễn nhuần nhuyễn mới thôi. Nhờ có tố chất nghệ thuật lại thông minh, sáng dạ, Đàm Oai nhập vai tương đối nhanh, chỉ sau một thời gian ngắn, ông trở thành diễn viên nòng cốt của CLB, được giao nhiều vai diễn khó như Tạ Ôn Đình trong vở “Sơn Hậu”; Bạt Hổ và Tạ Thổ Sư trong vở “Triệu Đình Long cứu chúa”; Từ Hải Thọ trong vở “Bách đao Từ Hải Thọ”; Tống Địch Thanh trong vở “Bao Công xử án Bàng Quý Phi”…
Sau 40 năm miệt mài, buồn vui gắn bó với nghệ thuật tuồng truyền thống, nghệ sỹ Đàm Oai đã trang bị cho mình vài chục vai chính trong nhiều vở diễn, ngoài việc mỗi năm cùng CLB biểu diễn hàng trăm chầu phục vụ nhân dân trong và ngoài tỉnh, ông còn tham gia nhiều hội diễn toàn quốc và của tỉnh, giành 2 huy chương Vàng, 8 huy chương Bạc. Đáng kể nhất là những tấm huy chương danh giá ông được trao tặng tại các kỳ hội diễn do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Hội Nghệ sỹ sân khấu Việt Nam và thành phố Hà Nội tổ chức. Tại các hội diễn này, nghệ sỹ Đàm Oai phải thi thố tài năng với nhiều diễn viên gạo cội trong cả nước, trong đó có các diễn viên dày dạn kinh nghiệm biểu diễn, đến từ các địa phương được coi là cái nôi của nghệ thuật tuồng như Đà Nẵng hay Bình Định…
Bằng niềm say mê, tâm huyết với nghệ thuật tuồng truyền thống, nghệ sỹ Đàm Oai đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp văn hóa quần chúng”; được Quỹ Khuyến học, khuyến tài Phạm Văn Trà tỉnh Bắc Ninh 2 lần tuyên dương khen thưởng, Hội VHNT tỉnh Bắc Ninh và UBND thành phố Từ Sơn nhiều lần tặng Giấy khen. Năm 2018, nghệ sỹ Đàm Oai vinh dự được UBND tỉnh Bắc Ninh trao tặng danh hiệu “Nghệ nhân hát tuồng”, năm 2022, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.
Nghệ nhân Ưu tú Đàm Oai tâm sự: “Tôi rất chạnh lòng khi nghệ thuật tuồng truyền thống không còn được mọi người quan tâm đón nhận như xưa, vì thế mỗi lần được đứng trên sân khấu biểu diễn, được giới thiệu những nét tinh túy của nghệ thuật tuồng truyền thống với công chúng, đặc biệt là lớp trẻ, tôi sẽ cống hiến hết mình cho đến khi sức tàn, lực cạn mới thôi...”.
Dẫu cuộc sống vẫn còn nhiều lo toan vất vả, nhưng những nghệ sỹ sân khấu không chuyên, trong đó có nghệ nhân Ưu tú Đàm Oai vẫn luôn thắp lên ngọn lửa đam mê và khát khao cống hiến. Họ đắm mình trong các vai diễn, được mang nghệ thuật tuồng truyền thống phục vụ nhân dân, góp phần gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc mà ông cha để lại, xứng để chúng ta tôn vinh, trân trọng!