Minh bạch hóa quản lý hộ kinh doanh, tiến tới xóa bỏ thuế khoán

Theo Chi cục Thuế khu vực V, toàn tỉnh có 33.142 HKD nộp thuế khoán; số thuế khoán bình quân 652.214 đồng/ hộ; số HKD quản lý thu theo phương pháp kê khai 12.287 hộ. Theo Nghị định số 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1-6, quy định việc áp dụng hóa đơn điện tử đối với tất cả hộ và cá nhân kinh doanh. Trong đó, nhóm HKD có hoạt động bán hàng, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng, bao gồm: trung tâm thương mại; siêu thị; bán lẻ (trừ ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác); ăn uống; nhà hàng; khách sạn; dịch vụ vận tải hành khách, dịch vụ hỗ trợ trực tiếp cho vận tải đường bộ, dịch vụ nghệ thuật, vui chơi, giải trí, hoạt động chiếu phim, dịch vụ phục vụ cá nhân… phải đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền. Ngoài ra, các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu với cơ quan thuế. Qua rà soát, trên địa bàn tỉnh, 602 HKD theo phương pháp kê khai; 447 hộ khoán có doanh thu từ 1 tỷ đồng/ năm thuộc đối tượng bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Thời điểm trước ngày 1-6, có 440 hộ kê khai (73%) và 101 hộ khoán doanh thu trên 1 tỷ đồng/ năm (22,6%) triển khai áp dụng thành công hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. 
Quy định mới là bước chuẩn bị để các HKD lớn làm quen với phương thức quản lý mới, minh bạch doanh thu như các doanh nghiệp, đồng thời giúp cơ quan thuế thu thập dữ liệu doanh thu sát thực hơn đối với khu vực HKD. Đi kèm với quy định là các chế tài xử phạt nghiêm khắc. Trường hợp HKD thuộc đối tượng đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nhưng không đăng ký, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm bị phạt tiền từ 2-4 triệu đồng đối với hành vi lập sai loại hóa đơn theo quy định. HKD sẽ bị phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho người mua theo quy định. Đối với các trường hợp HKD đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nhưng không có kết nối, chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế hoặc chưa sử dụng, hoặc sử dụng chưa đầy đủ hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền từ năm 2024 trở về trước thì bị phạt tiền từ 2-4 triệu đồng.

Hộ kinh doanh bán lẻ bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Theo ông Nguyễn Văn Vĩnh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực V, đồng hành cùng HKD trong giai đoạn chuyển đổi quan trọng, đơn vị tăng cường hỗ trợ HKD đăng ký, sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Cụ thể, Chi cục Thuế khu vực V thành lập các tổ trực tiếp tuyên truyền, hỗ trợ đến từng người nộp thuế, đặc biệt là các hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn. Bộ phận một cửa tại các địa bàn hoạt động xuyên suốt, kể cả ngày nghỉ để giải đáp, hướng dẫn kịp thời cho người nộp thuế và người tiêu dùng hiểu rõ, đúng, đầy đủ các quy định chính sách, pháp luật về hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, cũng như các chế tài xử phạt các hành vi vi phạm về thuế, hóa đơn. Phối hợp với các nhà cung cấp giải pháp phần mềm kế toán, bán hàng, hóa đơn điện tử để hướng dẫn, giúp người nộp thuế có thể thao tác, sử dụng thành thạo hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo đúng quy định…
Trong bối cảnh Chính phủ đang từng bước số hóa và siết chặt quản lý đối với khu vực HKD, ngành Thuế tiếp tục tuyên truyền, hỗ trợ các HKD và người tiêu dùng thực hiện nghiêm quy định, pháp luật về thuế; làm quen với việc kê khai, sử dụng hóa đơn điện tử, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền tiến tới thực hiện nghĩa vụ thuế theo hình thức công bằng hơn từ năm 2026. Từ ngày 1-1-2026, Nghị quyết 198/2025/QH15 quy định HKD, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế. Ngành Thuế lưu ý các HKD cần chủ động thích nghi, chuẩn bị thiết bị và phần mềm máy tính tiền có tích hợp hóa đơn điện tử, ghi chép doanh thu - chi phí, lưu trữ hóa đơn, hoặc thuê dịch vụ kế toán hỗ trợ…. Trên cơ sở đó, các HKD hoạt động đúng pháp luật, có cơ hội phát triển lâu dài và lớn mạnh hơn, đóng góp nhiều hơn cho ngân sách nhà nước.