Bâng khuâng mùa gặt

Gió mùa xen qua những cánh đồng, đưa mùi khói rơm rạ về phố, đem mùi vị của đồng áng vào từng ngõ ngách, len sâu vào từng ký ức, từng kỷ niệm.

Hình ảnh cánh đồng nhuộm vàng những bông lúa chín, nón trắng mẹ nhấp nhô như cánh cò lặn lội, chịu thương chịu khó trong câu ca dao lại ùa về trong tiềm thức. Nhớ về những mùa gặt nằm bên mẹ tôi thấy cả mùi hương lúa mới, mùi mồ hôi hòa quyện lẫn mùi yêu thương ngọt ngào. Tôi bình yên, hạnh phúc lớn lên bên mẹ, bên những mùa gặt tất tả bận bịu lo toan của bà.

Mẹ tôi cả cuộc đời gắn bó với đồng ruộng một nắng hai sương. Ngày nào cũng vậy từ sáng tinh mơ cho đến chiều tối, bà có mặt trên đồng chăm chút những thửa ruộng khoán phát bờ, cuốc góc, “săn nước” vào ruộng, làm đất, gieo mạ cho đến khi cây lúa bén rễ hồi xanh. Nghỉ ngơi vài buổi bà lại cặm cụi làm cỏ, bón phân, phòng trừ sâu bệnh… Chứng kiến từng li, từng tí sự đổi thay của cây trồng từ lúc còn là hạt mầm, rồi lớn thành cây mạ, cây lúa, đến lúc rộn rã thu hoạch, rơm lên đống, thóc vào bồ bà mới thở phào nhẹ nhõm.
Tháng 10, thời tiết chớm hanh khô, cánh đồng thênh thang nắng gió là lúc lúa mùa cho thu hoạch. Để sẵn sàng cho một mùa gặt diễn ra thuận lợi, trước đó mẹ tôi đã mang mấy chiếc liềm cất trên gác bếp ra nhà bác thợ rèn làng bên để “rửa” cho thật sắc và chuẩn bị đầy đủ các phương tiện khác như quang gánh, xe cải tiến, dây thừng chằng lúa… Hòa cùng sự hối hả của những ngày mùa, từ sáng mờ đất bà đã quẩy đôi quang gánh, cùng với bố tôi kéo xe ra đồng. Liềm thoăn thoắt đưa, dưới bàn tay chai sạn vì mưa nắng của mẹ chả mấy chốc thảm lúa vàng óng ả đã gọn gàng thành những bó lúa nằm ngoan ngoãn trên mặt ruộng. Những ngày được nghỉ học, anh em tôi theo chân bố mẹ ra đồng, giúp thu gom lúa lên bờ, sau đó bám vào xe chất đầy lúa của bố trở về nhà! Lúa được tập kết ở góc sân rồi được tuốt bằng máy đạp chân, sau này là máy tuốt chạy bằng mô tơ điện. Thóc được nắng, mẹ tôi sàng sẩy tách bỏ những hạt lép, đổ vào bồ. Rơm, rạ phơi khô được gom lại, đánh đống chất lên thành những cây rơm là nguồn thức ăn cho trâu, bò, chất đốt, là chỗ chơi trốn tìm của đám trẻ. Suốt mùa gặt đôi tay mẹ tôi luôn bận bịu cắt hết thửa ruộng lớn đến thửa bé, phơi thóc, phơi rơm… nhưng dường như tôi chẳng thấy mẹ phiền lòng bao giờ, sân thóc vàng óng đã truyền sức mạnh giúp mẹ đi qua những mùa gặt một cách nhẹ nhàng.
Ngày mùa bây giờ ở nông thôn không còn bận bịu nữa, người ta không cắt lúa bằng tay mà thay vào đó bằng máy gặt. Mẹ cũng không đủ sức để quẩy quang gánh ra đồng gặt lúa như xưa. Nhưng mỗi khi gió bắt đầu se lạnh báo hiệu mùa rơm mới, bà cứ đi ra, đi vào trong khoảng sân bâng khuâng nhớ về những mùa gặt đã qua. Nhìn chiếc máy gặt đập liên hợp loáng cái đã cắt xong thửa ruộng, thóc ra thóc, rơm ra rơm, bà vô cũng ngưỡng mộ và thán phục: “Đúng là khoa học kỹ thuật phát triển, nông dân không còn chân lấm, tay bùn”. Nhưng tôi thấy thẳm sâu trong ánh nhìn đó vẫn ẩn khuất nỗi niềm nhớ nhung riêng có của bà. Bởi theo bà việc dùng liềm cắt từng cây lúa, bó từng bó nâng trên đôi tay mới thực sự cảm nhận được hết giá trị lao động, tình yêu của người nông dân trong từng hạt thóc, bó rơm.