Chống hạn cho lúa bằng… nước thải

Hơn 17 km đường kênh dẫn nước chảy từ trạm Bơm Trịnh Xá, phường Châu Khê ( Từ Sơn)đi qua nhiều phường, xã của thị xã Từ Sơn, huyện Tiên Du đến điểm cuối là xã Khắc Niệm(T.P Bắc Ninh) từ 16 giờ ngày 6-4-2010 bỗng chuyển màu đen sì, bốc mùi hôi thối khó chịu không chỉ với người đi đường mà cả người dân địa phương sinh sống hai bên bờ Kênh Nam. Người dân nhớn nhác, phấp phỏng chẳng hiểu chuyện gì đang xảy ra với dòng kênh. Nói như một số người dân: “Gần trọn cuộc đời gắn bó bên bờ kênh, nay nhìn dòng nước đen ngòm có cảm giác như nó đang bị ai đó… “đầu độc”

Ông Đào Đình Cường, thôn Chè, xã Liên Bão, huyện Tiên Du bức xúc: “Biết là đang có đợt bơm nước chống hạn cho lúa nhưng mấy chục năm qua, chưa bao giờ tôi thấy nước bẩn như thế này. Buổi trưa, nước vẫn bình thường nhưng từ 4 giờ chiều ngày 06-4-2010 thì bắt đầu chuyển màu, càng lúc càng đậm đặc. Cả đêm qua, gia đình tôi không ngủ được vì mùi hôi thối nặng từ kênh theo gió Bắc thổi vào. Có lúc không chịu nổi, phải bịt khẩu trang, khổ lắm!”.

Tìm hiểu thực tế dọc tuyến kênh, hiện người dân ai cũng lo lắng về mức độ ô nhiễm của nguồn nước nên chưa dám dẫn nước vào đồng ruộng. Trên mặt kênh, cá chết nổi lềnh bềnh trôi theo dòng nước. Điều này càng khiến cho các chủ thuê thầu ao, hồ, đầm cá cảnh giác cao độ, không dám mở cống hay máy bơm. Trong khi đó, nhiều diện tích lúa phải điều tiết nước bằng phương pháp thủ công  tại các ao hồ.

Rác thải tràn ngập, người dân dùng phương pháp thủ công khơi thông dòng chảy

Tại cống Bựu, xã  Liên Bão, rác bịt kín cửa xả, một số người dân sống gần đó tự trục vớt bớt chướng ngại vật để lưu thông dòng chảy. Ông Nguyễn Văn Chi, thôn Hoài Thượng, xã Liên Bão(Tiên Du) cho biết: “Chưa bao giờ nước tưới tiêu lại tanh, xú uế đến thế,  chịu khổng nổi, mọi người bảo nhau vớt rác khơi thông…”.

Mang theo nỗi trăn trở của người dân, chúng tôi tìm đến Công ty khai thác công trình thuỷ lợi Bắc Đuống, được ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng Phòng quản lý nước và công trình cho biết: “Từ đầu năm 2010 đến nay, mực nước sông Đuống xuống thấp, không đủ khả năng cung cấp cho trạm bơm Trịnh Xá hoạt động, vì vậy Công ty đã sử dụng nguồn nước sông Cầu: từ trạm bơm Lương Tân và Yên Hậu chạy theo tuyến kênh 16, đồng thời đóng cửa cống Đặng(Vạn An) đổ xuống dòng Ngũ Huyện Khê kéo về ”. Và điều tất nhiên, trạm bơm Trịnh Xá đã hút một lượng nước thải khổng lồ từ các làng nghề giấy Phong Khê, Phú Lâm, các làng nghề đồ gỗ, đúc cán thép… đang gây ô nhiễm trầm trọng nguồn nước Ngũ Huyện Khê.

Theo ông Nguyễn Đức Hải, Phó Giám đốc Công ty khai thác công trình thuỷ lợi Bắc Đuống thì “Với quy trình xây dựng trạm bơm Trịnh Xá lấy nguồn nước theo hướng Đông-Tây, nay quy trình thực hiện ngược lại. Biết là ô nhiễm song nhiệm vụ của đơn vị là phải cung cấp đủ nguồn nước cho người dân. Chúng tôi mong ngành chức năng có biện pháp yêu cầu các khu công nghiệp làng nghề cần phải xử lý nước thải trước khi đổ ra sông”.

Kênh Nam có chiều dài 17,5 km, bắt đầu từ Trịnh Xá, phường Châu Khê, Đình Bảng, Tân Hồng(thị xã Từ Sơn qua các xã Đại Đồng, Hoàn Sơn, Liên Bão ( Tiên Du) đến Khắc Niệm, Hạp Lĩnh(T.P Bắc Ninh) cung ứng tưới tiêu cho khoảng 7.500 ha diện tích canh tác. Chưa bao giờ người dân dọc theo tuyến kênh Nam phải chịu cảnh nước ô nhiễm như bây giờ. Nhìn cá chết hàng loạt, họ thắc mắc chẳng biết lúa xanh gặp nguồn nước ô nhiễm này sẽ ra sao? Một câu hỏi đang mong chờ các cấp, các ngành vào cuộc giải quyết, khắc phục.

Bài và ảnh: Đào Khoa - Văn Phong