Hướng dẫn xử lý dịch bệnh tai xanh trên lợn

I. Đặc điểm của bệnh:

Bệnh Tai xanh là bệnh truyền nhiễm cấp tính, nguy hiểm ở lợn, bệnh lây lan nhanh, làm ốm và chết nhiều lợn. Lợn nhiễm bệnh bị suy giảm miễn dich vu seo do virus tấn công hệ thống đại thực bào, tạo điều kiện cho nhiều loại bệnh có cơ hội kế phát như Dịch Tai xanh là bệnh truyền nhiễm cấp tính, nguy hiểm ở lợn, bệnh lây lan nhanh, làm ốm và chết nhiều lợn. Lợn nhiễm bệnh bị suy giảm miễn dich vu seo do virus tấn công hệ thống đại thực bào, tạo điều kiện cho nhiều loại bệnh có cơ hội kế phát như Dịch tả lợn, Phó thương hàn, Tụ huyết trùng, E. Coli, Liên cầu khuẩn, Mycoplasma, Streptococcus… đây là những nguyên nhân gây chết lợn.

Để công tác phòng, chống dịch đạt hiệu quả, Chi cục Thú y Bắc Ninh hướng dẫn thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch như sau:

1. Đối với các huyện chưa có dịch.

1.1. Thực hiện chăn nuôi an toàn sinh học, thường xuyên vệ sinh thú y, khử trùng tiêu độc môi trường, tiêu diệt ruồi, muỗi và các tác nhân trung gian truyền bệnh, chăm sóc nuôi dưỡng khoa học đảm bảo đàn vật nuôi ổn định và phát triển tốt.

1.2 Tăng cường kiểm tra giám sát bệnh, phát hiện sớm, xử lý kịp thời khi xuất hiện dịch bệnh.

1.3 Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho đàn lợn: Dịch tả lợn, Phó thương hàn, Tụ huyết trùng, đóng dấu...

1.4 Kiểm soát chặt chẽ việc lưu thông vận chuyển lợn và sản phẩm của lợn ra vào địa bàn, đàn lợn nhập về phải có hồ sơ, nguồn gốc rõ ràng, được nuôi cách ly ít nhất 15 ngày mới cho nhập đàn.

2. Đối với các địa phương xuất hiện ổ bệnh (thôn, xã).

2.1 Quản lý chặt chẽ ổ bệnh, đình chỉ việc mua bán, vận chuyển, giết mổ lợn, không đưa lợn và sản phẩm của lợn bệnh ra, vào ổ dịch. Khuyến cáo người dân tạm thời không ăn thịt lợn.

2.2 Nghiêm cấm việc bán chạy lợn ốm hoặc vứt xác lợn chết ra môi trường.

2.3 Tăng cường kiểm tra, kiểm soát dịch bệnh, nhanh chóng phát hiện bệnh. Khi thấy lợn có triệu chứng, bệnh tích của bệnh tai xanh phải cách ly triệt để khu vực có dịch. Nghiêm cấm người không có nhiệm vụ vào ổ dịch. Những người cần thiết khi vào ổ dịch phải mang bảo hộ lao động như khẩu trang, găng tay, quần áo bảo hộ, ủng cao su... Người và phương tiện trước khi ra khỏi ổ dịch phải vệ sinh tiêu độc, ngăn chặn, phát tán mầm bệnh ra ngoài. Không xuất, nhập lợn, sản phẩm của lợn trong vùng dịch.

2.4 Toàn bộ số lợn chết do mắc bệnh tai xanh phải thu gom, tiêu hủy đúng quy cách.

Biện pháp tiêu huỷ lợn mắc bệnh:

Chỉ tiêu hủy những lợn chết do mắc bệnh để tránh lây lan dịch bệnh và tránh ô nhiễm môi trường.

Việc tiêu hủy lợn phải thực hiện theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn. Biên bản tiêu hủy phải có xác nhận của các thành phần: Chủ hộ, Trưởng thôn, Thú y xã, UBND xã, Thú y huyện, BCĐ PCDB động vật huyện và có quyết định tiêu hủy của Chủ tịch UBND huyện.

Lợn tiêu hủy đúng quy định được hỗ trợ 70% giá trị theo giá thị trường cùng thời điểm (thực hiện theo Quyết định số 992/QĐ-UBND ngày 30/7/2008 của UBND tỉnh Bắc Ninh).

a. Đào hố chôn

- Hố chôn lợn chết phải cách xa khu dân cư, đường giao thông, xa nguồn nước, bãi chăn thả gia súc, gia cầm.

- Hố chôn phải có thể tích phù hợp với khối lượng lợn cần chôn hủy: thể tích hố chôn lớn hơn 2 lần khối lượng cần chôn lấp; bảo đảm khoảng cách từ xác lợn đến mặt đất > 1m.

- Hố chôn không được rộng quá 3 m vì gây khó khăn trong khi thao tác; Chiều dài hố sẽ được quyết định bằng khối lượng các chất cần phải chôn;

Bảng 1. Thông số tham khảo khi đào hố chôn lấp

b. Vận chuyển lợn tiêu hủy

- Xe vận chuyển lợn đi tiêu hủy phải có đáy và được lót nilon để tránh rơi vãi chất thải và mầm bệnh ra môi trường.

- Sau khi cho lợn lên xe phải phủ bạt kín, phun thuốc sát trùng ướt bạt và toàn bộ xe. Xe vận chuyển lợn đi trước người phun thuốc sát trùng theo sau để tránh phát tán mầm bệnh trong quá trình vận chuyển.

- Người làm nhiệm vụ thu gom, vận chuyển, tiêu hủy lợn bệnh phải được trang bị bảo hộ lao động và được khử trùng tiêu độc sau khi thực hiện nhiệm vụ.

c. Trình tự chôn lấp và kiểm tra môi trường sau khi chôn

- Khi việc đào hố hoàn tất, sử dụng vôi bột rải lót đều đáy hố, với lượng 0,8 – 1kg/m2 diện tích đáy hố.

- Nếu số lượng chất chôn lấp lớn (> 10 tấn/hố), phải lót vật liệu chống thấm để giảm thiểu ảnh hưởng từ hố chôn tới môi trường xung quanh.

- Đối tượng tiêu huỷ được cho xuống hố, sau đó rải vôi bột lên trên bề mặt rồi đắp đất, nén chặt, có thể dùng nước để làm ẩm lớp đất phía trên. Độ cao lớp đất từ miệng hố khoảng 0,6m - 1m. Trọng lượng của đất có tác dụng ngăn chặn thú ăn thịt đào xác và  giúp cho việc khử  mùi, hấp thụ nước bẩn tạo ra do phân huỷ.

- Trên bề mặt hố chôn rải vôi bột, phun thuốc sát trùng để diệt mầm bệnh phát tán trong quá trình thao tác.

- Sau khi chôn lấp cần có biển cảnh báo nơi chôn xác lợn, cử người quản lý hố chôn trong 1-2 ngày đầu tránh việc đào bới lấy xác gây hậu quả nguy hiểm; Hạn chế việc di chuyển người hay vật nuôi qua khu vực xử lý.

- Trong vòng 3 - 4 tuần đầu sau khi chôn, thường xuyên kiểm tra tình hình hố chôn, kịp thời phát hiện sự cố lún, sụt để có biện pháp xử lý; Các trang trại chôn lấp lợn trong khuôn viên, cần kiểm tra nguồn nước ngầm, để có biện pháp xử lý. 

Chi cục Thú y tỉnh