Ngành may khó giữ người lao động

Tình trạng lao động bỏ việc, tự do chuyển chỗ làm trong ngành may đang diễn ra khá phổ biến, khiến nhiều doanh nghiệp may lâm vào tình trạng thiếu hụt lao động, ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Đi tìm nguyên nhân tại sao ngành may lại khó giữ chân người lao động, chúng tôi đã nhận được lý do mà họ đưa ra chủ yếu là thời gian làm thêm nhiều, thu nhập thấp, không đủ trang trải cuộc sống. Chị Nguyễn Thị Miền quê ở Việt Yên (Bắc Giang) kể: “Trước đây, hai vợ chồng tôi đều là công nhân ngành may, thời gian làm nhiều, trung bình từ 10 - 12 giờ/ngày mà thu nhập chỉ được hơn 2,5 triệu đồng/tháng/người. Vừa phải đi thuê nhà, vừa nuôi con nhỏ, thấy thu nhập không đủ trang trải cuộc sống gia đình, hơn nữa thời gian chăm con lại ít… nên cả 2 vợ chồng tôi đã quyết định bỏ ra ngoài buôn bán”. Chị Đặng Thị Huệ ở Hà Mãn (Thuận Thành) thì cho rằng: Dù đang làm ở Công ty may nhưng nếu có điều kiện cũng sẽ chuyển sang làm ở Công ty khác nhưng không thuộc ngành may. Vì làm may ở Công ty của chị cũng như một số Công ty may khác mà chị biết đều có mức thu nhập chưa cao, các chế độ khác còn hạn chế, lại thường xuyên phải làm tăng ca… Nhiều công nhân làm trong ngành may có chung ý kiến như chị Miền, chị Huệ khiến cho doanh nghiệp ngành may luôn rơi vào tình trạng thiếu hụt lao động. Theo số liệu thống kê, hiện nay toàn tỉnh có gần 40 doanh nghiệp với 13.000 lao động làm trong lĩnh vực may, trong đó hơn 20% lao động thường xuyên vào-ra. Bình quân mỗi năm, nhu cầu của ngành này cần tăng thêm hơn 1.000 lao động, do có thêm doanh nghiệp vào đầu tư và một số doanh nghiệp may tiếp tục mở rộng quy mô. Người lao động gắn bó với doanh nghiệp may chủ yếu bằng thu nhập, nhưng thu nhập lại quá thấp, chỉ đạt từ 2,5 - 3 triệu đồng/người/tháng, với thu nhập đó rất khó bảo đảm cuộc sống khi giá cả leo thang hàng ngày. Hơn nữa, hầu hết các doanh nghiệp trong ngành may chưa có nhà ở cho công nhân. Người lao động phải tự thuê nhà trọ, cuộc sống tạm bợ. Các chế độ như: BHYT, BHXH chưa được nhiều doanh nghiệp thực hiện cho người lao động. Một số chủ doanh nghiệp chưa nhìn nhận đúng vai trò của người lao động. Về phía người lao động, tư tưởng “tạm bợ” lúc nào cũng thường trực trong đầu họ. Đặc biệt, do đặc thù lao động ngành may chủ yếu là nữ, sau khi xây dựng gia đình và luống tuổi thì năng suất chất lượng giảm sút. Vì vậy, ngoài lao động “phổ thông” của ngành, ngành may của tỉnh còn thiếu trầm trọng cả đội ngũ lao động tay nghề cao, giữ vai trò chủ chốt của một khâu công việc mà chưa có nguồn để thay thế. 

Thiếu hụt lao động, nhất là lao động có tay nghề là chuyện không mới và đã được dự báo từ lâu đối với ngành may công nghiệp của tỉnh. Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp may đã áp dụng giải pháp tăng lương và một số chính sách đãi ngộ khác để thu hút và giữ chân lao động như: Xây dựng nhà ở cho công nhân, người lao động trong quá trình đào tạo, học nghề vẫn được Công ty trả lương… nhưng vẫn chưa cải thiện được tình hình. Bên cạnh đó, thêm một số doanh nghiệp mới ra đời, có nhu cầu tuyển dụng hàng nghìn lao động, đã khiến bài toán về nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành may càng khó tìm ra lời giải. Ông Trần Văn Khang, Giám đốc Công ty Cổ phần Đông Bình chuyên may gia công hàng xuất khẩu ở Gia Bình cho biết: “Bằng nhiều chính sách đãi ngộ cho công nhân cộng với mức lương hấp dẫn nên mấy năm gần đây Công ty vẫn duy trì được con số hơn 400 lao động. Tuy vậy, tình trạng lao động bỏ việc, tự do chuyển chỗ làm khác vẫn chiếm tỷ lệ cao, nên doanh nghiệp phải liên tục tuyển dụng lao động để bù đắp sự thiếu hụt nhân lực. Đây cũng chính là cản trở lớn nhất đối với doanh nghiệp trong việc thực hiện chiến lược mở rộng sản xuất vào những năm tới”. Nhiều doanh nghiệp may khác trên địa bàn tỉnh cũng đang trong tình trạng khó khăn như Công ty may Đông Bình.

Theo dự báo, những năm tới trên địa bàn tỉnh sẽ có nhiều dự án sản xuất công nghiệp tiếp tục ra đời và nhu cầu sử dụng lao động ngày càng tăng cao so với hiện nay. Để giữ chân và thu hút được lao động trong ngành may, trước hết đòi hỏi các doanh nghiệp may cần có chính sách tiền lương, tiền thưởng phù hợp, bảo đảm cuộc sống người lao động. Những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính cần chủ động, tích cực xây dựng nhà ở cho công nhân… Ngoài ra, các cơ sở đào tạo nghề của tỉnh cần tiếp tục đầu tư, nâng cao chất lượng, trong đó ngành Dệt may được ưu tiên nhiều hơn.