Nhớ mảnh sân nhà

Những lúc mệt mỏi lại thèm được trở về làng quê, về với khoảng sân, mảnh vườn đơn sơ, nơi lưu giữ hồi ức đẹp đẽ của thanh xuân. Một góc sân trước nhà cũng đủ lưu luyến, nhớ nhung rất nhiều mỗi khi nhớ về.

Sân nhà giống như những trang sách đầu tiên trong cuốn cẩm nang đời sống, mà mở ra ta sẽ bắt gặp muôn sắc thái của sinh hoạt đời thường. Sân nhà kín và hở qua 2 cánh cổng gỗ mốc thếch rêu phong, hoặc chỉ đơn giản là những cành tre khô kết lại để đánh dấu ranh giới giữa nhà và ngõ. Tuy vậy, dù có cổng cao, tường kín thâm trầm, hay chỉ mộc mạc cổng tre nhưng trong đó-sân nhà vẫn ẩn chứa sự kết nối của chân tình, gần gũi mà không tạm bợ bao giờ.

 Tôi nhớ sân nhà mình lọt thỏm giữa căn nhà chính và dãy nhà ngang, phía trước sân là mảnh vườn nhỏ. Ranh giới giữa sân với vườn là một bờ tường gạch cao gần một mét do bố tôi tự xây, cách hai mét lại có một đoạn trang trí bằng những khoảng trống hình hoa thị mà nhìn qua đó cũng có thể quan sát được mấy luống rau trong vườn của mẹ. Góc sân là cây bưởi và cây ổi già gốc xù xì mốc thếch theo tháng năm mà vẫn cần mẫn chắt chiu trái ngọt cho bọn trẻ chúng tôi trèo hái mỗi ngày. Trong vườn mẹ tôi trồng mấy luống rau cải, mồng tơi, mùi tàu, hành, húng các loại cho thêm phần gia vị trong những bữa cơm đạm bạc. Sát bờ tường là những chậu cảnh đủ kiểu dáng, thẳng đứng dáng trực, dáng mềm thác đổ, có dáng cao sang, lại có dáng khiêm nhường ẩn khuất… Bên trái sân là khóm mào gà bình dị và chậu hoa mười giờ tươi rói trong nắng tháng tám rám trái bòng. Lúc rảnh, tôi lười biếng ngồi trên bậc thềm ngóng hoa nắng lung linh trên bóng cây ổi già mà ngỡ như đang ngắm một bức tranh. Những ngày mưa to, sân ngập nước xăm xắp, tôi thả thuyền lá trôi bồng bềnh ước nguyện xa xăm, lại thấy sân nhà mênh mang quá.
Góc sân dưới tán cây là nơi tụ tập, túm năm, tụm ba của chúng tôi chơi trò trốn tìm, ô ăn quan, nhảy dây, kéo co, cưỡi ngựa… Những buổi trưa hè bọn trẻ thường trốn cha mẹ ra trước sân rồi xụm lại chơi với nhau. Rồi những đêm trăng sáng mẹ chải chiếu trước sân cả nhà quây quần hóng gió, hàn huyên đủ chuyện. Khi có ấm trà ngon hay rổ khoai mới luộc là có sự hiện diện đông đủ của mấy bác, mấy chú hàng xóm cùng sang thưởng thức, góc sân nhỏ lại trở nên sống động bởi tiếng nói cười giòn giã. Tới tháng năm, tháng mười khi lúa về ngập sân bố mẹ lại hối hả đạp máy tuốt dưới bóng cây để tránh nắng. Đứng trên khoảng sân đó tôi thấy dường như không lần nào là bố mẹ không tất tả, bận bịu lo toan.
Sân còn là không gian khá linh hoạt cho cả gia đình sử dụng. Các việc từ đám cưới, đám hỏi, việc hiếu, việc họ… cho đến việc phơi thóc, tuốt rơm, tất cả đều diễn ra trong khoảng sân đó. Nơi ấy, tôi cùng với bố thường sắp dọn bàn ghế để cho các cô, các bác về ngồi mỗi khi nhà có giỗ chạp, hay các dịp lễ, tết, cháu con cùng sum vầy trước sân nhà ăn bữa cơm đoàn viên và hỏi thăm nhau về công việc, học hành…
 Bây giờ ngồi nghĩ lại thấy sân nhà mình hồi ấy có rộng mấy đâu, chỉ có khoảng trời lộng gió trên cao, nhưng sao đi hết những ngày thơ bé từ lâu rồi mà tôi vẫn tiếc nhớ. Nơi đó có cả một vùng ký ức với góc sân và khoảng trời mơ ước, vừa có gì thăm thẳm níu kéo, ôm ấp, vừa rộng mở, nhẹ nhàng đón đưa. Những ngày đầy nắng thế này tôi lại bỗng nhớ về mảnh sân nhà, nhớ bóng gầy của mẹ lưng còng quét sân, quét vườn, quét cả ra ngoài ngõ cho đẹp làng, sạch xóm, như muốn quét đi những sầu muộn, toan tính thiệt hơn cho lòng thanh thản. Nhớ những đứa bạn dễ thương, những trò chơi thuở nhỏ, nhớ bữa cơm đạm bạc ngoài sân của những đêm mùa gặt oi nồng, nhớ cái tình làng nghĩa xóm tối lửa tắt đèn có nhau… Nỗi nhớ đó giờ đây chỉ còn lại trong hồi ức, bởi làng xưa đã thành phố, sân nhà đã không còn vẹn nguyên như thuở nào!