Những tồn tại trong triển khai, phát triển các cụm công nghiệp

Hiện nay, một số cụm công nghiệp (CCN) trên địa bàn tỉnh đã và đang khẳng định vai trò trong việc thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa, các doanh nghiệp làng nghề phát triển hiệu quả, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường trong khu dân cư, tạo việc làm cho người lao động, thu hút đầu tư khoa học công nghệ hiện đại, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH, HĐH.

Đến nay, tỉnh đã quy hoạch và đầu tư xây dựng 28 CCN với tổng diện tích 863,9 ha, trong đó 13 CCN làng nghề với diện tích 238,3 ha và 15 CCN đa nghề với diện tích 625,6 ha. Hiện 8 CCN đã hoàn chỉnh hạ tầng và cho thuê hết 100% diện tích đất công nghiệp; 14 CCN đã quy hoạch chi tiết, vừa đầu tư xây dựng hạ tầng, vừa cho thuê được 413,43 ha, đạt 73,1% diện tích quy hoạch; 6 CCN đang làm thủ tục cấp giấy chứng nhận đầu tư và thu hồi đất. Hầu hết các CCN đi vào hoạt động đều phát huy được hiệu quả.

Tại các CCN có gần 900 cơ sở sản xuất kinh doanh thuê đất, trong đó gần 350 cơ sở là doanh nghiệp còn lại là hộ cá thể. Số hộ cá thể chủ yếu ở các CCN làng nghề Châu Khê, Đồng Kỵ, Phong Khê với vốn đầu tư nhỏ dưới 10 tỷ đồng nhưng hoạt động khá hiệu quả.

Các CCN đa nghề thu hút được nhiều doanh nghiệp vốn đầu tư tương đối lớn như: Công ty Minh Tâm ở CCN Táo Đôi; Chi nhánh Công ty Cổ phần vật liệu xây dựng Sông Đáy ở CCN Hà Mãn - Trí Quả (Thuận Thành); Công ty Hương gia vị Sơn Hà ở CCN Đình Bảng...

Tuy nhiên, kết quả đạt được còn  thấp so với mục tiêu đề ra. Một số CCN tổ chức thực hiện chưa đúng quy hoạch, vi phạm quy trình quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, các công trình hạ tầng kỹ thuật trong hàng rào chưa hiện đại còn chắp vá, thiếu đồng bộ, các công trình xử lý ô nhiễm môi trường hầu như không có (nhất là ở các CCN làng nghề) nên mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong các CCN chưa đạt được; Một số địa phương tuy đã có CCN làng nghề nhưng hiện nay vẫn còn tình trạng vừa sản xuất trong CCN, vưa sản xuất trong khu dân cư.

Một số CCN có sự chuyển hóa về mục đích sử dụng đất công nghiệp, phá vỡ quy hoạch chi tiết và biến thành khu dân cư như CCN Đồng Kỵ, Châu Khê, Phong Khê; Một số CCN khác mặc dù đã có quy hoạch tiết nhưng đã thực hiện cho thuê theo phương thức cấp rời nên khi triển khai xây dựng hạ tầng kỹ thuật sau này gặp khó khăn như CCN Xuân Lâm, Thanh Khương, Khắc Niệm, Hạp Lĩnh…

Có cụm đã hình thành, có doanh nghiệp thuê đất đầu tư sản xuất kinh doanh nhưng chưa có doanh nghiệp làm chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng như CCN: Thanh Khương, Xuân Lâm, Khắc Niệm, Hồi Quan, Hạp Lĩnh, Táo Đôi, Lâm Bình. 

Theo đánh giá của Sở Công Thương thì có tình trạng trên do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Ví như công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn bởi giá đền bù thường xuyên thay đổi, nhu cầu nguồn vốn đầu tư xây dựng hạ tầng các CCN khá lớn nhưng số được cấp còn hạn chế khiến cho việc triển khai chậm và thiếu đồng bộ nên không thu hút được các thành phần kinh tế đầu tư; các quy định về quản lý cụm còn thiếu và bất cập, nhiều địa phương chưa xây dựng quy chế quản lý nên gây  khó khăn cho doanh nghiệp muốn tìm hiểu, đầu tư; mức hỗ trợ xây dựng hạ tầng trong các cụm CCN còn thấp hoặc chưa được hỗ trợ nên chưa kích thích, động viên doanh nghiệp, hộ kinh doanh đầu tư vào cụm…

Quy hoạch tổng thể phát triển các CCN tỉnh giai đoạn 2011-2020 nêu rõ phương hướng, mục tiêu giữ nguyên các CCN đã quy hoạch chi tiết; đối với các CCN còn lại (đã được xác định trong mục tiêu Nghị quyết số 02 của BCH Đảng bộ tỉnh khóa 17) ưu tiên phát triển các CCN làng nghề, chỉ phát triển các CCN đa nghề ở những nơi cần thiết. Đẩy nhanh nghiên cứu, triển khai áp dụng mô hình quản lý CCN phù hợp với tình hình thực tế để bảo đảm sự phát triển ổn định của các CCN và ngành nghề truyền thống.

Đến năm 2015 lấp đầy về cơ bản diện tích các CCN hiện có, hoàn thành và đưa vào sử dụng các công trình xử lý môi trường; đến năm 2020 lấp đầy 80% diện tích các CCN quy hoạch mới. Đây là một mục tiêu mang tầm chiến lược để chuyển dich vu seo cơ cấu kinh tế theo hướng CNH - HĐH nông nghiệp nông thôn, vì vậy đòi hỏi phải có sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các đơn vị có liên quan trong việc triển khai thực hiện.