Thỏa nỗi nhớ quê

Chẳng biết mọi người thế nào nhưng riêng tôi càng nhiều tuổi càng nhớ quê. Nhất là sau khi nghỉ hưu, thời gian rảnh rỗi, nỗi nhớ quê luôn khắc khoải. Về quê là trở về tuổi thơ, trở về những hoài niệm ngày thơ bé khi còn ở chung với bố mẹ. Bố không còn nữa. Mẹ già xuống ở cùng chúng tôi. Nhưng quê hương luôn là nơi ngọt ngào nhất để tìm về.

Về quê bao giờ cũng phải ra chợ, ở đó vẫn còn đậm hương vị quê tuy tổng thể chợ đã khác trước đây rất nhiều, nhưng hồn cốt của nó vẫn còn nguyên vẹn. Đó là cách người dân quê đi chợ bán hàng, mua hàng và hàng hóa được bày bán. Đông đúc nhất là hàng rau củ quả, kéo dài sang cả hàng tôm, cua, cá, ốc, hến… Lượng hàng hóa không nhiều mà người bán mỗi người lại ngồi thành dãy dài. Mỗi người có vài món hàng như mấy bó rau xếp trên chiếc bao dứa, để ngay trên nền đất sỏi, có khi là trong quang gánh hay mấy chiếc rổ nan thưa. Những bó rau cải được bó bằng rơm lỗ chỗ bọ chó đá hay vết sâu ăn, rau rền rau mồng tơi đầu mùa hưởng tiết xuân xanh non mỡ màng, cũng có vài rổ cà chua chín cây cuối vụ quả không to và chưa chín đều nhưng mọng bóng, cuống còn tươi nguyên…
Hàng trai, ốc, hến… còn đẫm bùn đất được đổ vội ra cái bao rách hay đổ ào trên nền đất. Những mớ ốc hến vun cao như ngọn núi còn đẫm hơi bùn. Hàng tôm cá, người mua, kẻ bán tíu tít hỏi giá, mặc cả, những con tép, con tôm riu vừa cất dưới đồng lên nhảy tanh tách trong những chiếc rổ nan tre. Thích nhất mùa đông có thêm dãy hàng mật mía, những xô mật vàng óng dẻo quánh như kẹo kéo được người bán dùng tay cuộn lại rồi cân cho người mua. Người mua véo chút mật cuộn vào ngón tay đưa lên miệng thử. Mật mềm tan chầm chậm thấm vào lưỡi, hương vị thơm như mùi mía nướng. Người bán luôn hào phóng mời người mua nếm thử. Lâu lắm rồi tôi không ra đến chợ quê. Mỗi lần về quê mọi người thường mua đồ từ thành phố mang về. Nhà cậu em trai lại nuôi nhiều gà vịt, trong vườn thì trồng đủ loại gia vị rau thơm, đậu đỗ, bầu bí, mướp theo mùa quả treo lúc lỉu trên giàn, có khi leo cả ra bờ rào. Mỗi lần về chơi em lại sắp cho cả túi đầy rau quả mang về thành phố.
Bữa ấy về chơi em dâu rán một đĩa cá diếc rồi rim với nước mắm ngâm quả móc mật. Cá diếc bé tẹo bằng ngón tay cái quyện với vị móc mật thơm phức ăn được cả xương. Mấy chị em ngồi ăn cơm bỗng nhớ bố, nhớ món cá mẹ đun xổi cho lá gừng mỗi khi bố đánh giậm mang về. Ngày đó làm gì có mỡ và nước mắm như bây giờ. Có được mớ cá, mẹ làm sạch rồi cho chút tương đun xổi, gần chín cho lá gừng xắt nhỏ là cả ngôi nhà đã thơm ngào ngạt. Mỗi bữa cơm như thế nồi cơm hết sạch mà chúng tôi vẫn thòm thèm.

Món cá diếc em làm lại kéo tôi ra chợ, cái chợ quê hẻo lánh chỉ họp vào mỗi buổi sớm mai ấy để ăn quà, để mua mớ tôm mớ tép đang nhảy lao xao mang về thành phố cho đỡ nhớ vị quê. Ở quê ngày xưa rất ít chợ, cả vùng rộng lớn chỉ có vài ba cái chợ họp luân phiên. Các chợ phần lớn họp mỗi tháng sáu phiên rồi lên tới mười hai phiên, dần dần họp hàng ngày vào buổi sáng rồi họp thêm cả buổi chiều. Đời sống kinh tế phát triển nhu cầu của con người cũng tăng lên, rồi hình thành thêm một số chợ phục vụ nhu cầu giao thương của người dân. Cái chợ quê này ngày chúng tôi còn nhỏ chỉ là cái chợ cóc ở xóm Núi. Mà cũng phải mấy chòm xóm quanh đó chụm lại mới thành cái chợ. Đến bây giờ làng tôi vẫn chưa có chợ nên vẫn phải sang chợ bên xóm Núi này hoặc lên chợ thị trấn. Chợ trên thị trấn đông vui hơn, nhiều hàng hóa hơn và cũng phải đi xa hơn.
Dãy hàng quà cũng chỉ vài ba hàng với các thức quà như bún riêu, bánh rán, bánh đúc, chè đỗ đen… Dù đã ăn sáng ở nhà tôi vẫn sà vào hàng bún, bảo cô bán hàng làm cho một bát bé thôi, ăn để nhớ cảm giác ăn quà ngày xưa ấy, bao lâu mới được theo mẹ đi chợ một chuyến, mẹ cho ăn quà thỏa thích, những chiếc bánh rán bột nếp quyện với đường mật, dẻo xoắn mà béo ngậy. Ngày nay người ta không làm bánh rán bằng mật mía mà bằng đường nên vị không thể ngon thơm như chiếc bánh rán tuổi thơ. Bánh cuốn trắng muốt với những lá hành thái nhỏ xanh biếc, được gói trong tấm lá dong cũng xanh biếc, miếng bánh mềm mại thơm ngon đến nỗi ăn hết rồi còn thòm thèm ngắm nhìn chiếc lá dong láng mỡ…
Nhớ quê, thèm vị quê lại được ông xã chiều trồng cho hai cây cau, cây khế chua với cây lá vối trong khoảng sân bé nhỏ trên phố. Có lần về quê ông xã mang về chục cái đó và mấy chiếc nơm, một bó đụt bày biện quanh gốc cây cho giống cảnh quan quê nhà. Cây khế chua rôn rốt, thỉnh thoảng đi chợ gặp mớ tép do người quê bán là bữa cơm vui lắm. Con tép cứ đỏ au khi được rang với khế chua, hợp vị và đẹp mắt, lúc gần được cho tí mỡ lợn và hành lá xắt nhỏ, chưa ăn đã tứa nước miếng.
Hai cây cau cao chót vót lúc nào chả rõ, gần bằng nhà ba tầng. Mỗi độ nở hoa cả khoảng sân thơm nức. Cả nhà mang chiếu ra sân ngồi uống nước, ngắm trăng trong hương cau thoang thoảng thật không có gì thú vị bằng. Chừng hai ba Tết mấy anh hàng cau đến mang dụng cụ trèo cau cắt buồng rồi đưa tiền cho mẹ tôi. Bà vui lắm, bà bảo ngày xưa mấy cây cau trước nhà đủ nồi bánh chưng Tết cho cả nhà. Còn bây giờ thì đủ mua con gà cúng giao thừa. Năm ngoái mở quán bán cà phê cho con phải chặt mấy cây cau đi, cây khế và cây vối thì vẫn còn, xanh mát một khoảng sân. Đến mùa hoa từng chùm hoa tím biếc li ti dưới tán lá, hoa rụng thành thảm trên nền gạch gợi nhớ đến góc vườn ẩm ướt mát lạnh dưới đôi chân trần nhảy nhót tung tăng. Một khoảng xanh trong tâm hồn luôn neo giữ những kỷ niệm êm đềm. Một thời thơ bé nơi thôn quê ấy mãi trong trẻo trong ký ức.